تارنمای داوطلب: کارگران و فعالان کارگری به ویژه در ایران، بهدلیل محدودیتهای پیرامون فعالیت آزادانه تشکلهای کارگری از امکان دسترسی به اصناف و اتحادیههای مستقل و آزاد و در نتیجه اطلاعرسانی دقیق و شفاف درباره مشکلاتشان و مذاکره با مسئولین دولتی ذیربط برای رفع این مشکلات برخوردار نیستند. در چنین شرایطی، روزنامهنگاران از معدود منابع در دسترس جامعه کارگری و مردم هستند که میتوانند اطلاعرسانی به جامعه و نظارت بر حقوق کارگران را تا حد ممکن محقق کنند. بنابراین مهم و لازم است که روزنامهنگاران فعال در حوزه کارگری از اصول و قواعد بینالمللی و بهروز شده پوشش خبری حقوق کارگران مطلع باشند و از خود و مخاطبان در برابر چالشهایی چون اخبار جعلی و نیمهدرست، نفرتپراکنی نسبت به حقوق کارگران اقلیتهای مذهبی و قومی و زنان، منابع محرمانه اطلاعات و غیره با ارائه اخبار و روایاتی واقعی و موثق پاسداری کنند. گرچه آنها برای جمعآوری اطلاعات، اغلب با مشکلاتی مواجه هستند، اما تلاش میکنند با استفاده از تکنیکهای مختلف جمعآوری اطلاعات و دانشافزایی در خصوص حقوق بنیادین کار بر این مشکلات غلبه کنند. در این میان اما نقش کارگرانی که از ظرفیت رسانهها برای اطلاعرسانی در خصوص مشکلات و مطالبات خود استفاده میکنند، اهمیت ویژهای دارد. تجربه گزارشنویسی در حوزه کارگری نشان میدهد که کارگران یا فعالان صنفی اغلب از ذکر جزییات و ارائه مستندات در خصوص مشکلاتی که قصد بیان آن را دارند، غفلت میکنند. به عنوان یک کارگر یا فعال کارگری باید در نظر داشته باشیم که ارائه آمار و مستندات کمی و کیفی از مشکلاتی که قصد داریم در خصوص آنها اطلاع رسانی کنیم، به روزنامهنگاران و خبرنگاران کمک میکند تا در کمک به انعکاس مشکلات و درک همهجانبه آنچه واقعا رخ داده، موثر عمل کنند.
بنابراین اگر میخواهید مشکلی را در رابطه با نقض حقوق کار، از جمله انجام کاری بر خلاف میل خود، کمبود تجهیزات ایمنی کافی، عدم دریافت به موقع دستمزد و معوقات بیمهای، یا نگرانیها پیرامون مواجهه کارفرما با کارگرانی که پیگیر مطالبات سایرین هستند، گزارش دهید؛ لازم است که برخی نکات را مدنظر داشته باشید.
برای این کار، لازم است که پیش از برقراری ارتباط با رسانهها به مواردی از این قبیل توجه کنید:
– اگر قصد دارید گزارشی در خصوص اجبار کارفرما برای انجام کاری بر خلاف میل کارگر ارائه دهید باید به این نکته توجه کنید که آیا خود شما این تجربه را داشتهاید، یا کسی که میشناسید تا به حال مجبور شده برخلاف میل خود کار کند؟
اگر قصد دارید گزارشی در خصوص کمبود سطح دستمزد ارائه دهید، باید به این سوال پاسخ دهید که آیا سطح پایین دستمزد یک روال عادی در محل کار شماست یا موردی است که اخیرا رخ داده است؟
– اگر قصد دارید گزارشی در خصوص عدم پرداخت به موقع حقوق، بیمه و مزایا ارائه کنید، توجه کنید که مدت زمان دقیق عدم دریافت دستمزد، عدم واریز بیمه، معوقات مربوط به اضافه کاری و پاداش و سایر موارد را با ذکر جزییات اطلاع دهید.
– اگر قصد دارید گزارشی در خصوص عدم توجه به اصول ایمنی و بهداشت کار ارائه دهید، به جزییات مربوط به لباس کار، ایمنی کارگاه محل کار، تغذیه، وسایل و ابزارآلات کار، آلایندهها و مواد شیمیایی و مواردی از این قبیل دقت کنید. همچنین اگر حوادثی در پی عدم رعایت اصول ایمنی و بهداشت کار رخ داده، به آنها اشاره کنید.
– اگر قصد دارید گزارشی در خصوص تبعیضهای جنسیتی و شغلی شامل سن، عقیده، نژاد، رنگ، جنس، گرایش جنسی، تاهل یا تجرد، سطوح مختلف شغلی(رسمی و غیررسمی) ارائه دهید، لطفا از تکنیک روایتگری استفاده کنید. به این ترتیب با اشاره به یک روایت واقعی از تبعیضهای اعمال شده در محل کار به بیان مشکل میپردازید.
– اگر قصد دارید گزارشی در خصوص آزارهای کلامی یا جسمی محل کار گزارش دهید، لطفا ضمن اشاره به موقعیت شغلی فرد یا افراد آزاردهنده از مستنداتی که برای ارائه گزارش خود در اختیار دارید، اطمینان حاصل کنید.
– اگر قصد دارید گزارشی در خصوص نقض حق سازماندهی کارگران در محل کار خود ارائه دهید، به سابقه این موضوع اشاره کنید. مثلا اینکه آیا تلاش برای سازماندهی مطالبات کارگری قبلا هم با چنین مشکلاتی مواجه شده است یا خیر! و یا اینکه چه حساسیتها یا موانعی برای پیشبرد روند سازماندهی در محل کار شما وجود دارد؟ لطفا به طور دقیق به پروتکلهای احتمالی، افراد یا بخشهایی که مانع از سازماندهی کارگران میشود، اشاره کنید.
– اگر قصد دارید گزارشی در خصوص نقض حقوق نمایندگان کارگران و تهدید شدن آنها از سوی کارفرما ارائه دهید، به این نکته توجه کنید که آیا به دلیل سابقه بازداشت، سابقه محکومیت یا تنها به دلیل پیگیری مطالبات کارگران در معرض نقض حقوق کار هستند یا دلایل دیگری در این زمینه وجود دارد. تهدیدها با چه مضمونی صورت گرفته و آنها با چه موانعی برای فعالیت خود مواجه هستند.
– اگر قصد دارید گزارشی در خصوص اخراج یا تعدیل نیروی کار ارائه کنید، به این نکته توجه کنید که اسامی کارگران تعدیل شده و یا تعداد آنها را به طور صحیح بیان کنید. در عین حال اگر با تهدید به اخراج مواجه هستید به نگرانیها و چالشهای زیستی و معیشتی کارگران در صورت اخراج از کار اشاره کنید.
-اگر قصد دارید گزارشی در خصوص یک اعتراض کارگری ارائه دهید، به این نکات توجه کنید:
- اعتراض کارگری که قصد گزارش آن را دارید در کدام دسته از انواع اعتراضات قرار میگیرد(تجمع، تحصن، اعتصاب، راهپیمایی، برگزاری کمپین یا کارزار اعتراضی، جمعآوری امضا و غیره)
- تعداد افرادی که در این کنش اعتراضی مشارکت داشتهاند را به طور دقیق یا تقریبی مشخص کنید.
- محل(کنشهای خیابانی یا در محل کار) یا بستر(کنشهای مجازی) کنش اعتراضی را مشخص کنید
- در صورت امکان، سوابق اعتراض را بیان کنید
- اگر کنش اعتراضی به دعوت یا فراخوان سازمان، تشکل یا گروهی برگزار شده به آن اشاره کنید
- به حاشیه و متن برگزارش کنش اعتراضی از شعارها یا نمادهای بکار رفته در جریان اعتراضات، بیانیههای احتمالی، شیوه مواجهه کارفرما، مسئولان استانی و یا حکومت با کنش اعتراضی و مواردی از این قبیل اشاره کنید
- دستاوردهای اعتراض را حتما دنبال کرده و گزارش دهید
فراموش نکنید، ارائه جزییات در گزارش نقض حقوق کار، ضمن کمک به مستندسازی حرفهای اخبار کارگری به حساسسازی بیشتر افکار عمومی و پیشبرد مطالبات کارگران کمک شایانی کرده و زمینه مطالعات پژوهشی در ارتباط با مشکلات پیرامون نیروی کار را برای پژوهشگران فراهم خواهد کرد.