چگونه یک اعتصاب را سازماندهی کنیم و موفق شویم

داوطلب – اعتصاب قوی‌ترین منبع اقدام مستقیم کارگران است اما برآورد خطرات و عدم قطعیت‌هادر دستیابی به نتایج مورد نظر پیش از  از راه‌اندازی اعتصاب می‌تواند احتمال موفقیت را به گونه چشمگیری افزایش بدهد. مقدمات و پیش‌زمینه‌های مورد نیاز برای راه‌اندازی یک اعتصاب و پیش‌بینی شیوه ادامه آن بخش مهمی از برنامه‌ریزی یک اعتصاب موفق است. . اگر در محل کار خود تصمیم به اعتصاب گرفته‌اید، در اینجا چند یادآوری و نکته اساسی برای کمک به موفقیت آن وجود دارد.

 

اعتصاب ها چگونه کار می‌کنند: یک مرور کلی

هر تصویری از اعتصابات در ذهن دارید، بدانید که اعتصاب چیزی فراتر از اعتراضات نمادین یا توقف متناوب کار است . اعتصابات اغلب آخرین راه چاره در روند چانه‌زنی برای یک معامله بهتر، امتناع انبوه کارکنان از کار به منظور کسب امتیاز از کارفرماست.

 

شرایط منجر به اعتصاب معمولاً به یکی از دو دسته زیر تقسیم می‌شود: 

الف- اعتصاب به شیوه‌های ناعادلانه کار: مانند اعتصاب در واکنش به پرهیز کارفرما از به رسمیت شناختن اتحادیه یا کارمندانی که اتحادیه تشکیل داده‌اند.

ب- اعتصاب اقتصادی: زمانی که کارگران برای دستمزد و مزایای بهتر چانه‌زنی کنند چرا که  در طول مذاکرات با کارفرما نتوانسته‌اند به توافق قابل قبولی برسند.

البته نوعی سومی از اعتصابات کارگری را نیز می‌توان شناسایی کرد که با در بر گرفتن هر دو وضعیت بالا، 

در راستای نوعی همبستگی اجتماعی و در جهت فشار بر سیاست‌گذاران در مقیاسی کلی‌تر برای تغییر سیاست‌های حاکم به وقوع می‌پیوندد. نکته این‌جاست که حتی این شکل از اعتصاب نیز از نظر مقدمات و پیش‌زمینه‌های انجام یک اعتصاب موفق، شباهت‌هایی دو نوع  شناخته‌شده‌تر اعتصاب دارد.

 

آماده شدن برای اعتصاب

 همان‌گونه که جنگ ناگهان با بمب اتمی آغاز نمی‌شود، اعتصابات نیز آخرین راه حل کارگران برای امتیازگیری و اعمال فشار بر کارفرمایان و حاکمیت در جهت تغییر سیاست‌ها هستند.  هر اعتصابی در درجه اول به زمان و آمادگی نیاز دارد و اعتصاب مناسب معمولا  با درنظر گرفتن ابزارهای موردنیاز، شامل مشارکت حداکثری کارگران، تامین منابع، جلب حمایت رسانه‌ای و اجتماعی، ریسک‌ها و تهدیدها و فرصت‌های پیش رو به عنوان آخرین راه‌حل مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

آیا می‌توانم به خاطر اعتصاب اخراج شوم؟

به طور معمول، خیر. اما دست کم در ایران که حق اعتصاب صراحتا به رسمیت شناخته نشده است، اعتصاب‌کننده ممکن است با چالش‌هایی روبرو شود. از جمله این‌که ممکن است کارفرما با شما بدرفتاری کند و یا نیرویی را جایگزین شما کند جایگزین کردن  کارگران موقت به راحتی امکان‌پذیر است چرا که بیش از 90 درصد نیروی کار کشور را تشکیل می‌دهند و از کم‌ترین تعهدات کارفرما برای تامین امنیت شغلی محرومند .

 

اعتصاب چه خطرات دیگری دارد؟

بارزترین اشکال اعتصاب فداکاری اقتصادی است. به این معنا که در طول اعتصاب، شاید حقوق و دستمزد معمول خود را دریافت نکنید  بنابراین یا باید به پس انداز خود تکیه کنید یا نوعی از کمک مالی بهره‌مند شوید. 

علاوه بر پیامد مالی، این احتمال نیز وجود دارد که پاسخ کارفرما/ دولت به مطالبات شما به درازا بیانجامد.ضمنا این احتمال وجود دارد که قبل از پذیرش خواسته‌ها از سوی کارفرما/دولت، کارگران دیگر از تداوم اعتصاب خسته شوند و اعتصاب بدون نتیجه پایان یابد.

با در نظر گرفتن این نکات، فهرستی از پرسش‌ها به شما کمک می‌کند که پیش‌بینی کنید که چگونه دوره‌ای ازاعتصاب می‌تواند نتایج مطلوبی ب همراه داشته باشد. برخی از این پرسش‌ها از این قرارند:

– آیا اعتصاب گروهی یا فردی شما به طور موثر به سود لطمه می‌زند؟

– آیا اقداماتی انجام داده‌اید تا مطمئن شوید که هیچ کس جایگزین شما در طول اعتصاب نمی‌شود؟

– اگر نمی توانید به سود مجموعه موردنظر لطمه بزنید، آیا راه‌هایی برای اعمال قدرت دارید؟ برای نمونه،، زمانی که معلمان اعتصاب می‌کنند، برخورداری از حمایت والدین برای افزایش فشار ضروری است.

– صنعت یا حرفه شما هر چه که باشد، آیا افکار عمومی از شما برای وارد آوردن فشار بیشتر به کارفرمایان‌تان حمایت می‌کنند؟

– آیا برای کمک به کارگران در طول اعتصاب صندوق اعتصاب، سیستم کمک مالی، یا نوع دیگری از کمک مالی راه اندازی کرده‌اید؟

ابزارهای کسب آمادگی برای اعتصاب:

پس از مرور پرسش‌های بالا، شناسایی برخی ابزارها پیش از اعتصاب یا در حین آن به شما امکان می‌دهد که احتمال موفقیت را افزایش بدهید 

 

صندوق اعتصاب راه‌اندازی کنید

شما هرگز نمی‌دانید که چه مدت در اعتصاب خواهید بود. بنابراین معمولا پیشنهاد می‌شود به محض مشکوک شدن به مدت زمان اعتصاب، هزینه‌های بین سه تا شش ماه را کنار بگذارید و درباره تخصیص منابع محدود مالی با اعضای خانواده و دوستان نزدیک خود مشورت کنید تا از پشتیبانی فکری و مالی آنان در شرایط ویژه برخوردار شوید، زیرا کسانی که دلیل اعتصاب شما را درک و حتی شما را به این کار تشویق می‌کنند بخشی از زمینه پشتیبانی اعتصاب را فراهم می‌کنند

ابزارهایی برای جمع آوری کمک‌های مالی ایجاد کنید و اجازه ندهید که فرسودگی مالی منجر به توقف اعتصاب شود. مرور اعتصابات کشورها و جنبش‌های دنیا می‌تواند به شما ایده‌های خلاقانه‌ای در زمینه تامین مالی بدهد. هنگام تعامل برای تامین مالی، پتانسیل‌ها و امکانات تازه‌ای ممکن است در مسیر شما قرار بگیرد که پیش از این هرگز گمان نمی‌کردید. به همین ترتیب، شاید به این نتیجه برسید که امکانات مالی همیشه وجود داشته ولی کسانی مسیر گردش و برخورداری شما از این امکانات را با جدا کردن‌تان از جمع چگونه بسته بوده‌اند.

به این نکته مهم توجه کنید که در یک ساختار تشکیلاتی معمول مثل در اتحادیه‌ها، بخشی از دستمزد معمول  کارگران برای  ایجاد و تقویت صندوق‌های اعتصاب  سرمایه‌گذاری می‌شود اما در شرایطی که تشکل‌های کارگری اجازه فعالیت سازمان‌یافته و رسمی ندارند و یا در موقعیت‌هایی که حق اعتصاب به طور کلی به رسمیت شناخته نمی‌شود، تامین مالی صندوق‌های اعتصاب معمولا چالش‌برانگیز است. در چنین مواردی بهتر است تامین مالی صندوق اعتصاب به دست  گروه‌های کارگری، صنفی و مدنی انجام شود که منافع مشترکی با اهداف اعتصاب دارند..

 

آگاهی را افزایش دهید

برای افزایش آگاهی در مورد اعتصاب با دوستان و همکاران به طور مستقیم در محیط کار و به طور  غیرمستقیم در شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی ارتباط برقرار کنید. آنها را تشویق کنید تا نامه های حمایتی را امضا کنند و به صندوق اعتصاب شما کمک مالی کنند.

 

تیم خود را سازماندهی کنید

برای اطمینان از انجام کارها، کارگران باید برای نقش‌های مختلفی را در جریان اعتصاب برعهده بگیرند. علاوه بر انتخاب نمایندگان کارگری برای گفتگو با مقامات، گروه شما در جریان اعتصاب به افرادی برای مدیریت صندوق اعتصاب، روابط عمومی و کمپین‌های رسانه‌های اجتماعی نیاز دارید. همچنین یک نفر باید مدیریت و ترغیب اقداماتی را عهده‌دار شود که هر کارگر از راه دور می‌تواند با مشارکت در آن به اعتصاب شما کمک کند. 

 

پیام‌رسانی شفاف را توسعه دهید

دقت در جزییات پیام‌ یکی از مهم‌ترین ابزار همراهی مردم با شماست، وقتی دیگران دلایل اعتراض شما را به درستی متوجه شوند احتمال حمایت آن‌ها از اقدامات‌تان ناگهان بیشتر می‌شود. پیام‌های خود را با همکاران اعتصابی به نقد بگذارید تا به جملات و عباراتی دقیق و کوتاه برسید.  . در واقع پیام‌رسانی موثر کلید حمایت از اعتصاب شماست. اگر در حال ساختن نماد یا شعاری برای اعتصابتان هستید، سعی کنید آن را به مواردی خلاصه کنید که همه بتوانند بفهمند، مانند «دستمزد عادلانه» و «امکانات رفاهی بهتر». 

 

در مورد مخالفان خود تحقیق کنید

مطمئن شوید که تاکتیک‌های شما به بخش‌های مهمی، فشار وارد می‌کند. به یاد داشته باشید، ابعاد یک اعتصاب و میزان انرژی و توجهی که صرف می‌کنید یا تمرکزی که بر روی خود تجربه خواهید کرد بسیار بیشتر از راهپیمایی در خیابان است پس باید پتانسیل تخریبی مخالفان خود را براورد کنید و برای محدود کردن ابعاد تخریب برنامه داشته باشید. موفق‌ترین اعتصابات زمانی شکل می‌گیرند که با حدس زدن هر گام تخریبی مخالفان، آن را به فرصت به نفع اعتصاب‌کنندگان تبدیل می‌کنند.

 

درباره اعتصابات گذشته تحقیق کنید

خود را به مرور دستورالعمل‌ها، مرور و سنجش اهداف  اعتصابات موفق،  نیمه‌موفق و ناکام گذشته  مجهز کنید و در آموزش مداوم و نقد حرکت‌های گذشته در گروه‌تان، جلسات پرشور و هدفمند آموزشی برگزار کنید و دقت کنید که با تقسیم آموزش و مسئولیت‌های مرتبط با آن یک نفر به متکلم وحده و فرد همه‌چیزدان تبدیل نشود

 

از یک کانال محافظت شده استفاده کنید 

کارفرمایان و یا دولت در اعتصابات همبستگی ممکن است سیستم های ایمیل و پیام‌رسانی شما را قطع کنند، بنابراین قبل از اعتصاب از تشکیل راه‌های ارتباطی جایگزین و چندگانه با همکاران خود اطمینان حاصل کنید. این مسیر ارتباطی باید  برای همه اعضا قابل استفاده و در دسترس باشد. اگر کسی از اعضا اطلاعات کافی از حضور در یک محیط تازه ندارد، با صرف صبر و حوصله کافی او را آموزش دهید. همچنین استفاده از راه‌های امن‌تر را به راه‌های راحت‌تر به عادت معمول گروه خود تبدیل کنید.