داوطلب وب‌سایت داوطلب
تارنمای داوطلب: حدود ۱۰ روز پس از وعده وزارت بهداشت مبنی بر پاسخگویی به مطالبات جامعه پرستاری، تجمعات اعتراضی پرستاران در برخی شهرهای کشور ادامه دارد. عدم اجرای کامل قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری، کمبود نیرو، افزایش اضافه کار اجباری و معوقات مزدی عمده‌ترین دلیل اعتراضات جامعه پرستاری بود.
اعتراضاتی که از ۴ هفته پیش با اعتصاب پرستاران بیمارستان‌های دولتی شهرهای کرج، شیراز، اراک و مشهد آغاز شد حالا گرچه اندکی افت کرده، اما همچنان به صورت پراکنده و در قالب برگزاری تجمعات اعتراضی در برخی شهرها همچون قم، کاشان و اصفهان ادامه دارد. در طول این مدت برخی از پرستاران با تهدید به اخراج، کاهش دستمزد و حتی بازداشت‌های موقت مواجه شده‌اند. در همین یک هفته گذشته، دو پرستار شاغل در بیمارستان قائم مشهد که به دلیل شرکت فعالانه در تجمعات و صدور فراخوان‌هایی برای تجمعات صنفی، توسط اطلاعات سپاه بازداشت شده بودند، پس از سه روز بی‌خبری و با پیگیری وزارت بهداشت ایران آزاد شدند.
در پاسخ به برگزاری بیش از چهار هفته تجمع و اعتصاب متوالی در برخی شهرها، دولت چهاردهم که تازه مستقر شده است، تصمیم گرفت تا با یک نسخه تسکینی ابتدا مطالبات معوق پرستاران را با بودجه‌ای معادل ۷.۵ همت ظرف سه هفته پرداخت کند. در عین حال اجرای برخی مطالبات همچون «اصلاح ضریب اضافه کار» و «شفاف‌سازی فرمول تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری» در زمره الویت‌های فوری وزارت بهداشت اعلام شد و قرار شد ظرف سه ماه به این موارد رسیدگی شود.
با وجود این وعده‌ها و علی‌رغم آغاز مرحله اول پرداخت‌ها، به نظر می‌رسد همچنان تنها بخشی از معوقات در قالب مبالغ اندکی پرداخت شده که برای بسیاری از پرستاران، راضی‌کننده نیست.
در همین رابطه محمد شریفی‌مقدم دبیرکل خانه پرستار ایران در گفتگو با یک رسانه داخلی گفته که «پرداختی‌هایی که طی این روزها صورت گرفته از ۷۰۰ هزار تومان تا ۴ میلیون تومان بوده و بسیاری از این معوقات همان حق‌الزحمه اضافه کاری‌هایی است که ساعتی ۲۰ هزار تومان حساب می‌شود و گاهی وقت‌ها ۱۸ ماه طول می‌کشد تا به پرستار پرداخت شود.»
این فعال صنفی تاکید کرده « البته تغییرات اساسی و پایه‌ای نیازمند زمان است و ما انتظار نداریم که ظرف چند روز قوانینی که سال‌هاست در حال خاک خوردن هستند به مرحله اجرا برسد، اما این رفتار وزارت بهداشت و تقلیل خواست‌ها و مطالبات پرستاران به پرداخت ۴ میلیون تومان پول باعث شده تا بسیاری از این افراد گمان کنند تنها تغییری که قرار است صورت بگیرد همین پرداخت معوقات است و بقیه مطالبات طبق معمول به دست فراموشی سپرده می‌شود.»
از سوی دیگر «عباس عبادی»، معاونت پرستاری وزارت بهداشت و درمان، در مورد اعتراض پرستاران به نوع پرداخت‌ها و تاکید آنها بر اهمیت همه مطالبات و نه تنها پرداخت معوقات گفته که «دولت چهاردهم تازه کار خود را شروع کرده و هر گونه ابلاغ و دستور اجرا نیازمند مصوباتی است که در هیات دولت انجام می‌شود و به همین دلیل نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم طی چند روز تمامی مطالبات پرستاران اجرایی شود.»
چرا تداوم اعتراضات صنفی در این مرحله مهم است
مطالعات انجام شده روی کنش‌های کارگری و صنفی نشان می‌دهد که روند پیگیری مطالبات باید به شکل‌های گوناگونی تا زمان به نتیجه رسیدن آنها توسط کنشگران ادامه داشته باشد. در واقع، پس از وعده کارفرما یا دولت برای برآورده کردن مطالبات معترضان، حفظ فشار سازمان یافته و راهبردی برای اطمینان از تحقق وعده‌ها بسیار مهم است. گرچه در ایران این شیوه اعتراض به دلیل فقدان سازمان‌یافتگی و عدم تشکل‌یابی به سختی امکان عملیاتی شدن دارد، اما توجه به برخی نکات در چنین مرحله‌ای ضروری است:
– حفظ ارتباطات سازمان یافته
تشکیل گروه‌هایی برای پیگیری پیشرفت وعده ها در چنین مرحله‌ای می‌تواند موثر باشد. این کمیته باید شامل نمایندگانی از بدنه صنفی و کارگری و احتمالاً اشخاص ثالث بی‌طرف باشد تا از پاسخگویی اطمینان حاصل شود.
همچنین درخواست به روزرسانی منظم و واضح وعده‌های انجام شده از طرف کارفرما و دولت در مورد اجرای توافق باید در دستور کار قرار گیرد. شفافیت کلید تضمین عدم تاخیر در پاسخگویی به مطالبات است.
– تنظیم ضرب الاجل
اطمینان از اینکه همه قول ها در توافق نامه های رسمی و اسناد الزام‌آور قانونی با مهلت های مشخص، ضروری است. کنشگران باید وعده ها را به مراحل یا نقاط عطف کوچکتر تقسیم کنند و ضرب الاجل‌های واقع‌بینانه اما محکم برای عبور از هر تعیین کنند.
– سازماندهی و اتحاد
برگزاری جلسات منظم، به‌روزرسانی‌ها و تقویت ارتباطات در این مرحله ضروری است، تا به همه یادآوری شود که وعده‌ها هنوز به طور کامل اجرا نشده‌اند. همچنین در صورت توقف پیشرفت یا عدم تحقق وعده ها، نیروی کار باید آماده از سرگیری اعتراضات یا سایر اشکال فشار (اعتصابات، تظاهرات عمومی و غیره) باشند.
– درگیر نگه داشتن افکار عمومی
قرار دادن موضوع در معرض دید عموم مردم از طریق رسانه‌های اجتماعی و مطبوعات برای افزایش آگاهی و درگیر نگه داشتن مردم و بدنه صنفی مهم است. در این مرحله باید از ظرفیت گروه های جامعه مدنی که می‌توانند به اعمال فشار بیشتر بر دولت و کارفرمایان کمک کنند، استفاده کرد.
– اهرم حقوقی و سیاسی
در مرحله اجرای وعده‌ها، کنشگران باید به لابی کردن با مقامات دولتی ادامه دهند تا اطمینان حاصل کنند که آنها به تعهدات خود عمل می‌کنند. گاهی اوقات تعامل مستقیم با قانون‌گذاران دلسوز می‌تواند لایه دیگری از فشار را اضافه کند.
– آگاهی‌بخشی و توانمندسازی بدنه
آموزش قوانین کار، مذاکرات یا مهارت های سازماندهی باید در این مرحله توسط کنشگران در دستور کار قرار گیرد. همچنین بهتر است در این مرحله کنشگران صنفی با جشن گرفتن پیروزی‌های کوچک، حتی پیشرفت تدریجی، روحیه خود را بالا نگه دارند، و به همه یادآوری کنند که صبر و پشتکار کلیدی است.
– اقدامات اضطراری
در صورتی که کارفرما یا دولت به وعده‌های خود عمل نکند، کنشگران باید برنامه‌ای برای یک کمپین جدید یا اقدامات جایگزین مهم تر داشته باشند. استفاده از تاکتیک‌های تشدید تدریجی اعترااضات مانند تهدیدهای قانونی، یا اتحاد با سایر جنبش های کارگری، می‌تواند در صورت نقض اعتماد، فشار را افزایش دهد.
– مستندسازی و گزارش‌ها
تمام تعاملات، وعده‌ها و اقدامات انجام شده برای اطمینان از تحقق وعده ها باید در این مرحله مستند شود. این به حفظ مسئولیت‌پذیری کمک می‌کند و در صورت بروز اختلافات بعدی، شواهدی را ارائه می‌کند.
نباید فراموش کنیم که حفظ هوشیاری، سازماندهی و افزایش آگاهی عمومی تا برآورده شدن کامل خواستهها نکته مهم و کلیدی در جریان کنش‌های اعتراضی است.
