گزارش تحلیلی "داوطلب" از نتایج یک نظرسنجی: پیگیری مطالبات صنفی اولویت نخست معلمان است!

تارنمای داوطلب: همزمان با ۱۲ اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ و به مناسبت روز معلم، طی یک نظرسنجی انتظارات معلمان از تشکل‌های صنفی مورد ارزیابی قرار گرفت. در این نظرسنجی که در کانال تلگرامی پایگاه خبری تحلیلی «داوطلب» منتشر شد و پس از حدود ۲۴ ساعت پایان یافت، بیش از ۹۰۰ نفر شرکت کردند. از شرکت‌کنندگان خواسته شده بود برای ارتقای کمی و کیفی فعالیت تشکل‌های صنفی معلمان، از بین شش گزینه پیشنهادی، حداکثر سه گزینه را به عنوان «اولویت‌» و «ماموریت» نخست تشکل‌ها و فعالان صنفی انتخاب کنند. گزینه‌ها عبارت بودند از ؛

• تداوم مطالبه‌گری صنفی از طریق برگزاری تجمعات و راهپیمایی‌ها
• برگزاری مجامع عمومی و احیای فعالیت تشکل‌های صنفی از طریق عضوگیری
• پیگیری مطالبات محقق نشده معلمان شاغل و بازنشسته
• ائتلاف با سایر گروههای اجتماعی و سیاسی
• راه‌اندازی کارزارهایی برای توقف سرکوب فعالان صنفی
• گذار از فعالیت صنفی به فعالیت سیاسی

مروری بر نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد که سه گزینه، پیگیری مطالبات محقق نشده معلمان شاغل و بازنشسته، تداوم مطالبه‌گری صنفی از طریق برگزاری تجمعات و راهپیمایی‌ها و برگزاری مجامع عمومی و احیای فعالیت تشکل‌های صنفی به ترتیب از سوی شرکت‌کنندگان به عنوان مهمترین الویت‌‌هایی که باید در دستور کار تشکل‌های صنفی قرار بگیرند، انتخاب شده‌اند. نتایج این نظرسنجی همچنین نشان دهنده آن است که گذار از فعالیت صنفی به فعالیت سیاسی با ۱۵ درصد آراء، آخرین گزینه انتخابی شرکت‌کنندگان است.

روش شناسی:

این نظرسنجی پاسخ‌هایی را از گروه متنوعی از معلمان شاغل و بازنشسته جمع‌آوری کرد و از آنها خواست تا انتظارات خود از تشکل‌های صنفی معلمان را بر اساس اهمیت رتبه‌بندی کنند. سپس پاسخ‌ها برای شناسایی موضوعات و اولویت‌های مشترک تجزیه و تحلیل شدند.

یافته های کلیدی:

• پیگیری مطالبات صنفی:

 ۵۱ درصد از پاسخ دهندگان، پیگیری مطالبات معلمان شاغل و بازنشسته را به عنوان یکی از انتظارات اصلی از تشکل‌های صنفی شناسایی کردند. نکته‌ای به نظر می‌رسد بر اهمیت نمایندگی و حمایت مؤثر در رسیدگی به نگرانی‌ها و نیازهای معلمان تأکید می‌کند.

• ادامه فعالیت های میدانی:

 از دیگر انتظارات مهم ۴۶ درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی، تداوم راهپیمایی ها و تجمعات مسالمت آمیز برای پیگیری مطالبات صنفی است. این نشان دهنده ترجیح دادن اقدام قابل مشاهده و جمعی به عنوان ابزاری برای تقویت صدای معلمان و تحت فشار قرار دادن مقامات برای تغییر سیاست‌ها در حوزه صنفی و حوزه آموزش است.

• احیاء و بازسازی فعالیت تشکل‌های صنفی:

 ۲۵ درصد از پاسخ دهندگان بر نیاز به احیاء و بازسازی تشکل‌های صنفی معلمان تاکید کردند که نشان می‌دهد تمایل به نمایندگی قوی تر و موثرتر تشکل‌های صنفی یک نیاز ضروری در بین بدنه صنفی معلمان است. این امر بیانگر شناخت چالش‌های موجود در تشکل‌ها و فراخوانی برای احیا و بازسازی فعالیت تشکیلاتی برای ارائه خدمات بهتر در جهت منافع معلمان است.

• راه‌اندازی کمپین برای توقف فشار بر فعالان صنفی:

 به همین ترتیب با ۲۵ درصد آراء، راه‌اندازی کمپین‌هایی برای توقف فشار بر فعالان تشکل‌های صنفی مهم شناخته شد. این نشان دهنده آگاهی از چالش های پیش روی فعالان صنفی است و بر لزوم حمایت بیشتر از فعالان صنفی که به دلیل فعالیت برای حقوق معلمان تحت فشار قرار می‌گیرند، تاکید می‌کند.

• ائتلاف با گروه های سیاسی و اجتماعی:

 با وجود اهمیت این گزینه اما انتظار تشکیل ائتلاف با سایر گروه‌های سیاسی و اجتماعی در مقایسه با سه اولویت اول کمتر(حدود ۲۱ درصد) مورد اقبال شرکت‌کنندگان قرار گرفت. این نشان می‌دهد که در حالی که همکاری با سایر گروههای صنفی و مدنی ارزشمند است، بدنه معلمان اقدام مستقیم و افزایش قدرت نمایندگی از طریق تشکل‌های صنفی را در اولویت قرار می‌دهند.

• گذار از فعالیت صنفی به سیاسی:

 کمترین انتظار در میان پاسخ دهندگان، گذار از فعالیت صنفی به فعالیت سیاسی بود. برخلاف نظر و حتی تمایل برخی گروهها برای قرار دادن فعالیت‌های تشکیلاتی و کنش‌های اعتراضی معلمان در دسته فعالیت‌های سیاسی و ضدحکومتی، نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد که دست کم در میان بدنه صنفی معلمان کمتر تمایلی برای گذار از فعالیت صنفی به فعالیت سیاسی وجود دارد و انتظار شرکت‌کنندگان از تشکل‌ها این است که به جای درگیر شدن مستقیم در فعالیت‌های سیاسی، بر وظیفه اصلی خود یعنی دفاع از حقوق و منافع معلمان تمرکز کنند.

نتایج نظرسنجی چه پیامی برای فعالان و تشکل‌های صنفی عضو شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان دارد؟!

تمرکز بر مأموریت اصلی:

 همزمان با دو سالگی سرکوب گسترده فعالان عضو شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان و در حالیکه جنبش اعتراضی معلمان در سکوتی طولانی مدت ناشی از تهدیدهای بیرونی و آسیب‌های درونی به سر می‌برد، نتایج نظرسنجی اخیر بر اهمیت اولویت دادن  و بازگشت تشکل‌ها و فعالان صنفی به وظایف اصلی خود در نمایندگی مطالبات و منافع بدنه معلمان و حمایت از اصلاحات لازم در بخش آموزش تاکید می‌کند. این امر مستلزم تمرکز بر پرداختن به نگرانی‌ها و نیازهای فوری به جای سرمایه‌گذاری در عرصه‌های سیاسی گسترده‌تر است که به ظرفیت‌سازی و توان‌افزایی بیشتری نیازمند است.

قدرتیابی از طریق اتحاد تشکیلاتی:

 حمایت قوی از اقدام جمعی و احیای تشکیلات صنفی، پتانسیل کانون‌ها و انجمن‌های صنفی معلمان را برای تقویت وحدت و همبستگی در جامعه معلمان برجسته می‌کند. تشکل‌ها با تقویت انسجام و اثربخشی داخلی می‌توانند بهتر به اعضای خود خدمت کرده و اهداف مشترک را پیش ببرند. شاید امروز باید تلاش برای برگزاری مجامع عمومی تشکل‌های صنفی که سالهاست از برگزاری آخرین مجمع عمومی آنها به دلیل کارشکنی‌های بیرونی و یا کم‌کاری‌های درونی گذشته است، مهمترین الویت فعالان صنفی باشد. چرا که افزایش قدرت جمعی در گرو مشارکت حداکثری و سازماندهی است.

ظرفیت سازی معلمان:

 یافته‌ها این نظرسنجی همچنین بر اهمیت توانمندسازی و ظرفیت سازی معلمان با اطمینان از شنیده شدن صدای آنها و رسیدگی به نگرانی‌هایشان تأکید می‌کند. تشکل‌های صنفی نقش مهمی در تقویت این صداها و حمایت از بهبودهای ملموس در زندگی حرفه ای معلمان ایفا می‌کنند.

نیاز به تعامل فعال:

 انتظار برای ادامه فعالیت های حمایتی، اهمیت مشارکت پایدار معلمان و تشکل‌های صنفی را برجسته می‌کند. این نشان می‌دهد که نمایندگی منفعل ممکن است برای پرداختن به چالش های پیچیده‌ای که معلمان با آن مواجه هستند کافی نباشد و نیاز به تلاش‌های مداوم برای بسیج و تقویت حمایت همچنان لازم است.

ترمیم و بازسازی تشکل‌های صنفی:

 تمایل به احیا و بازسازی تشکل‌های صنفی نشان دهنده نیاز به درون نگری و اصلاح ساختار تشکیلاتی این سازمان‌هاست. برای نشان دادن این نکته که منافع معلمان در الوی قرار دارد، ممکن اسن نیاز باشد که تشکل‌ها ارزیابی مجددی از استراتژی‌ها، ساختارها و روند پاسخگویی خود داشته باشند تا از همسویی با نیازهای در حال تحول بدنه معلمان اطمینان حاصل کنند.

ارتباط متعادل با سایر گروههای اجتماعی و سیاسی:

 در حالی که همکاری با گروه هایی غیر از گروه هدف همچنان ارزشمند است، نتایج نظرسنجی نشان می‌دهد که تشکل‌های صنفی نیاز به ایجاد تعادل بین اولویت های مبتنی بر نیازهای گروه هدف و گروههای دیگر دارند. در حالی که اتحاد با گروه‌های سیاسی و اجتماعی می‌تواند حمایت بیشتری را فراهم کند، اما نباید اهداف اصلی نمایندگی منافع معلمان را تحت الشعاع قرار دهد.

جمع‌بندی:

یافته‌های نظرسنجی بینش‌های ارزشمندی را در مورد انتظارات معلمان از تشکل‌های صنفی ارائه می‌دهد و بر اهمیت نمایندگی مؤثر، اقدام جمعی و احیای فعالیت تشکیلاتی تأکید می‌کند. با اولویت بندی این انتظارات، تشکل‌های صنفی معلمان می‌توانند نقش حیاتی خود را به عنوان مدافع حقوق معلمان و مدافعان آموزش با کیفیت ایفا کنند. پرداختن به این انتظارات مستلزم تلاشی هماهنگ از سوی معلمان و تشکل‌های صنفی و کار مشترک برای تضمین شرایط کاری بهتر و تاثیرگذاری بیشتر بر سیاست‌گذاری در حوزه آموزش است. علاوه بر این، این نظرسنجی نیاز تشکل‌های صنفی را بر تمرکز بیشتر بر وظایف اصلی خود در حالی که فرصت های همکاری استراتژیک و تعامل با سایر ذینفعان نیز باید مورد توجه قرار گیرد، برجسته می‌کند.

به یاد داشته باشیم؛

نظرسنجی ها به تشکل‌های صنفی کمک می‌کند تا سطح رضایت اعضا و بدنه صنفی خود را از شیوه عملکرد، اهداف یا ماموریت‌های خود درک کنند. نگرانی‌ها، الویت‌ها و انتظارات نیز در نتیجه همین نظرسنجی‌های به ظاهر کم اهمیت آشکار می‌شوند. تشکل‌های صنفی با جمع آوری بازخورد از طریق نظرسنجی ها می‌توانند اولویت های اعضا و ذینفعان خود را شناسایی کنند. این به آن‌ها کمک می‌کند تا تلاش‌های خود را بر روی موضوعاتی متمرکز کنند که برای بدنه مهم‌ترین هستند، در نتیجه ارتباط و اثربخشی حمایتی خود را افزایش می‌دهند. در عین حال، نظرسنجی ها می‌توانند حس همبستگی را در میان اعضای یک صنف با فراهم کردن بستری برای ابراز عقایدشان به صورت جمعی تقویت کنند. وقتی بدنه معلمان می‌بینند که نگرانی های مشترکی دارند، می‌توانند عزم خود برای همکاری در جهت تحقق اهداف مشترک تقویت کنند.

همچنین مکانیزمی را ایجاد می‌کنند که همه اعضای تشکل‌های صنفی در قبال اقدامات خود پاسخگو باشند. اگر نتایج نظرسنجی مشکلات یا نارضایتی مداوم را در بین اعضا نشان دهد، تشکل‌ها می‌توانند از این اطلاعات برای ایجاد تغییرات معنادار استفاده کنند.