تلاش کارگران چینی برای به اشتراک‌گذاری استثمار و بی‌عدالتی: روایت زندگی و کار با تلفن‌های هوشمند

تارنمای داوطلب: استفاده از فناوری‌های هوشمند و به تبع آن بهره‌برداری از ظرفیت پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی این روزها به یکی از مهمترین ابزارها برای به اشتراک‌گذاری زندگی شخصی و شغلی افراد تبدیل شده است. حالا دیگر الزاما نیازی نیست تا کیلومترها سفر کنید و از نزدیک با سختی کار در سکوهای نفتی جنوب ایران در حالیکه گرمای هوا بالای 50 درجه سانتیگراد است، آشنا شوید. این روزها یک کارگر شاغل در همان سکوها می‌تواند با تلفن همراهش در حالیکه عرق‌ریزان مشغول به کار است، با به اشتراک‌گذاری یک ویدئو در شبکه‌های اجتماعی از سختی کار در گرمای 50 درجه و مطالبات عقب‌افتاده بگوید. همان کاری که یک کارگر شهرداری، یک راننده مترو، یک کارگر نساجی، یک کارگر معدن و صدها کارگر دیگر نیز با استفاده از کمی خلاقیت و استعداد در تاثیرگذاری در انتقال پیام از پس آن برمی‌آیند. برای بسیاری از ما که گاه از دلایل گسترده شدن اعتراضات و اعتصابات کارگری اطلاع چندانی نداریم، به اشتراک‌گذاری زیست روزمره این کارگران توسط خود آنها بخشی از مستندسازی واقعیتی است که زیر پوست زندگی کارگری می‌گذرد.

مطلب پیش رو، برگردان گزارشی است که بولتن کارگری چین از جنبش کارگران در حال ظهور در این کشور و تلاش آنها برای انعکاس مطالبات و خواسته‌های خود با استفاده از فناوری‌های جدید منتشر کرده است. مبارزه برای دستمزد مناسب، کار شایسته، حقوق عادلانه و تشکل‌یابی آزادانه از جمله مهمترین مطالبات کارگران چینی است که زیر سایه سرکوب اتحادیه‌های کارگری در این کشور سالهاست توسط کارگران به روش‌های خلاقانه دنبال می‌شود. خواندن این گزارش به مخاطبان “داوطلب” و علاقه‌مندان حوزه کارگری توصیه می‌شود.

یک دختر 17 ساله به نام ژیژی پس از انتشار ده ها ویدئو از فعالیت روزمره خود در کارخانه به سرعت بیش از 10000 دنبال‌کننده در پلتفرم ویدئویی Xiaohongshu _که یک پلتفرم چینی است_ جمع کرد. درست در سنی که بسیاری از همسالان او در مدرسه هستند، او به عنوان کارگر در یک کارخانه مشغول به کار است.
محتوای ویدیوهای روزانه او همیشه یکسان است: بیدار شدن در یک خوابگاه هشت نفره، مسواک زدن و شستن صورتش. صبح زود که به کارخانه می‌رسد، تصویری از کارگاه خالی و کار تکراری مونتاژ محصولات را نشان می‌دهد. او هر روز در بین کار، ده دقیقه استراحت می‌کند. فرصت کوتاهی برای اینکه به توالت برود یا آبی بنوشد.

در قسمت نظرات ویدیوهای او صداها، سوالات و انتقادات زیادی از جمله ‘چرا درس نمی‌خوانی؟’، “خواهر کوچولو، برای انجام کارهایی که نیاز به مهارت ندارند، به کارخانه نرو”، یا «به عنوان یک شاگرد برو و یک کاردستی یاد بگیر.» دیده می‌شود.

ژیژی معمولا در پاسخ می‌گوید:

“افرادی که نظر(کامنت) می‌گذارند، می‌گویند که من باید مهارت داشته باشم، اما نمی‌دانم چه چیزی را مطالعه کنم، چه کار کنم، چه چیزی را دوست داشته باشم. پدر و مادرم موافق بازگشت من به مدرسه نیستند. من درس نخوانده‌ام و نمی‌توانم کار دیگری پیدا کنم!”

با ظهور این پلتفرم‌های ویدیویی، وبلاگ‌نویس‌های کارگری مانند ژیژی ظهور کردند که هویت مردمی و کار معمولی اما دشوار خود را هسته مرکزی محتوای ویدیویی خود قرار دادند. چنین محتوایی علاوه بر به چالش کشیدن کلیشه‌های عمومی، شکاف بین طبقات اجتماعی در چین را نیز آشکار می‌کند.

این ولاگرها، کارگران کارخانه‌هایی هستند که هر روز از خوابگاه کارگری به کف کارخانه تا غذاخوری می‌روند و دوباره برمی‌گردند. کارگران تحویل‌دهنده غذا، وعده‌های غذایی را تحویل می‌گیرند، و آن‌ها را با دوچرخه‌ و موتورسیکلت به این طرف و آن طرف در خیابان‌های شهر تحویل می‌دهند. رانندگان کامیون که روز و شب در بزرگراه ها سفر می‌کنند و داخل کابین کامیون‌هایشان زندگی می‌کنند و معدنچیان زغال سنگ که به اعماق زیرزمین منتقل می‌شوند و خانواده‌هایشان تنها زمانی خیالشان راحت می‌شود که در پایان روز یک بار دیگر موفق به دیدارشان شوند.

تا زمانی که این پلتفرم‌ها از طریق تلفن‌های هوشمند در دستان کارگران است، می‌توانند داستان های خود را بگویند و صدای خود را به صورت آنلاین به گوش دیگران برسانند. پلتفرم‌های ویدئویی فضایی را برای کارگران ایجاد کرده‌اند تا بتوانند روایت‌های زندگی خود را به حوزه عمومی بکشانند.

کار کارخانه: ‘خطوط مونتاژ بی‌پایان، پیچ‌های بی‌پایان و شب‌های بی‌پایان’

اگر پلتفرم‌های ویدیویی را جستجو کنید، ویدیوهای بی‌شماری از کارگرانی خواهید دید که زندگی خود را در خط مونتاژ ضبط می‌کنند. گرچه تنها تعداد کمی از ویدئوها با دقت ویرایش و زیرنویس شده‌اند، اما برخی از کاربران در نمایش ویدئوهای خود خلاقیت ویژه‌ای بکار می‌برند و توجهات زیادی را جلب می‌کنند.
در یک شب تابستانی در شنژن، تانگ رن مقابل یک زمین بسکتبال ایستاده و روبه‌روی دوربین قرار می‌گیرد و تجربه‌اش را در مورد یک سال کار در کارخانه فاکس‌کان به بینندگان می‌گوید و اصلِ کار خط مونتاژ را تنها با این چند جمله ساده بیان می‌کند:

“قبل از اینکه در فاکسکان کار کنم، می‌خواستم در یک ماراتن شرکت کنم. من خوابش را می‌دیدم. اما خط مونتاژ همه اینها را از من گرفت. هر شب که میرم خونه فقط میخوام دراز بکشم و با گوشیم سرگرم بشم…”

در سه سال گذشته، او بیش از 900 ویدیو از زندگی روزمره و کار خود را با بیش از 100000 طرفدار آنلاین در پلتفرم های مختلف بارگذاری کرده است.

تانگ رن، یک کارگر مهاجر از هونان، از سن 16 سالگی در کارخانه‌های چین کار کرده است، آخرین مورد آن در کارخانه Guanlan Foxconn در شنژن. او خود را به عنوان ‘نفر شماره یک اینترنت معرفی می‌کند که در مقابل کارخانه ها می‌ایستد.’ هنگامی که او در یک کارخانه BYD کار می‌کرد، مدیریت او را به خاطر انتشار فیلم‌هایش تهدید به اخراج کرد.

تانگ رن مرتباً آمار فعالیت روزانه خود را در خط مونتاژ گزارش می‌دهد. او زندگی خود را چنین توصیف می‌کند: ‘خطوط مونتاژ بی پایان، پیچ‌های بی پایان و شب های بی پایان.’ او در ویدئویی با عنوان “18 روز در فاکسکان کار کردم و 2900 یوان درآمد داشتم” به شرایط سخت کار و درآمدهای پایین اشاره می‌کند.

محاسبه ساده ساختار پرداخت دستمزد، یک موضوع ویدیویی محبوب است:

در نوامبر 2021، ساعت کار 195 ساعت است، قیمت واحد 22 یوان در ساعت، منهای هزینه معاینه فیزیکی، هزینه های غذا و هزینه های اقامت 99 یوان، و حقوق اولیه 2300 یوان به اضافه اضافه کار، اعزام نیروی کار است. آژانس مبلغ دیگری به ما داد و حقوق نهایی ما 4051.65 یوان بود.

کارگران کارخانه در چین اغلب در خوابگاه ها زندگی می‌کنند که در هزینه های اقامتی که از حقوق “تانگ رن” کسر می‌شود، محاسبه می‌شود. در یک ویدیو، تانگ رن بینندگان خود را با خوابگاه های فاکسکان آشنا می‌کند و آنجا نشان می‌دهد که چگونه در یک اتاق هشت نفر زندگی می‌کنند.

تانگ رن در یکی از پربیننده ترین ویدئوهایش، از خودش فیلمی را در حال جمع کردن ملافه های باقی مانده از هم اتاقی اش که ناگهان کار را رها کرده و به زادگاهش بازگشته منتشر کرد.

یک بار دیگر، دو نفر از هم اتاقی‌های تانگ رن بلافاصله پس از دریافت دستمزد، آنجا را ترک کردند. ناتوان از تحمل زندگی خسته‌کننده خط مونتاژ، مقداری پول به دست آوردند و به خانه بازگشتند. با این حال چون برای ادامه زندگی به پول نیاز داشتند و جای بهتری برای کار کردن پیدا نکردند، دوباره به کارخانه بازگشتند.

این رفت و آمدها به کارخانه برای بسیاری از کارگران یک الگوی عادی است.

در آغاز سال 2023، خود تانگ رن، شنژن را ترک کرد و به روستای هونان بازگشت. پس از مدتی اما تصمیم گرفت که به فاکسکان برگردد. اما این بار دیگر جایی در کارخانه نداشت.

در حال حاضر، او در شنژن سفارش‌های بیرون‌بر را تحویل می‌دهد. تانگ رن چه در کارخانه کار کند و چه به عنوان یک تحویل‌دهنده غذا، به این نتیجه رسیده که استثمار کردن کارگران در هر شغلی امری عادی است. او در جدیدترین ویدئوی خود درباره الگوریتم ناعادلانه پرداخت دستمزد یک پرسش مطرح می‌کند و می‌گوید: پس از تحویل 22 سفارش در باران امروز، آیا آنچه به ما با در نظر گرفتن یارانه روز بارانی پرداخت می‌شود، طبیعی و عادلانه است؟

رانندگان کامیون: زنان در یک صنعت سنتی مردانه

زنان همیشه در میان رانندگان کامیون در اقلیت بوده‌اند و فرصت کمتری برای تحرک صعودی در این حرفه دارند. بر اساس گزارش بررسی وضعیت استخدام راننده کامیون در سال 2022، رانندگان زن کامیون تنها دو درصد از کل رانندگان کامیون در چین را تشکیل می‌دهند.

اما در پلتفرم‌های ویدئویی کوتاه، از هر 20 ولاگر راننده کامیون که بیش از یک میلیون دنبال کننده دارند، 15 نفر زن هستند. برخی از این ولاگرها با شرکای خود، برخی با پدر یا برادران خود کار می‌کنند و برخی از آنها به تنهایی در جاده رانندگی می‌کنند. اما همه آنها لحظات رانندگی خود را در ویدیوهای کوتاهی به مدت ده ثانیه یا بیشتر نشان می‌دهند و جزئیات سفرهای جاده‌ای خود را با دقت ضبط می‌کنند.

یکی از محبوب‌ترین ولاگرهای زن راننده کامیون با نام حساب کاربری «Dongguan Drifter Tough Girl» است. “دووین” متول 1988 است و پس از فارغ التحصیلی از دبیرستان برای کار در یک کارخانه به دونگوان مهاجرت کرد. بعدتر اما تصمیم گرفت برای کسب درآمد بیشتر با پدرش روی کامیون کار کند.

“دووین” ، در حساب کاربری خود بیش از 1.5 میلیون دنبال کننده جمع کرده است. او زندگی خود را به عنوان یک راننده کامیون که دائماً بین شهرها در حرکت است، مستند می‌کند و در ویدیوهایش دانش خود را در مورد صنعت حمل و نقل و باربری و همچنین تعهد و جدیت شغلی‌اش را نشان می‌دهد:

“در اولین روز رانندگی در جاده، باید یک هدف کوچک برای خود تعیین کنید. تا زمانی که به مقصد نرسید، نمی‌خوابید. هدف کوچک امروزم 800 کیلومتر است که رسیدن به آن سخت نیست”.

این حرفه‌ای‌گری و تمایل او به قبول نکردن شکست است که تحسین و تحسین طرفداران را برانگیخته است. در واقع، مثال این زن راننده کامیون نشان می‌دهد که رانندگی کامیون هرگز کاری نبوده است که فقط قدرت مردانه بتواند از عهده آن برآید. مهارت در رانندگی، مذاکره در مورد قیمت‌ها و مهارت های بین فردی در این شغل ضروری است. نام کاربری او به این کلیشه جنسیتی اشاره می‌کند که “چه کسی گفته زنان از مردان پایین‌تر هستند؟!”

او همچنین مشکلات مختلفی را که ممکن است رانندگان کامیون با آن مواجه شوند، ثبت می‌کند. بارگیری بیش از حد کامیون ها و عدم تعادل بین عرضه و تقاضا، دو مشکل اخیر ناشی از توسعه سریع صنعت لجستیک چین است. نرخ پایین حمل و نقل باعث شده درآمد رانندگان اخیراً کاهش یابد. او وضعیت مالی بسیاری از رانندگان را اینچنین شرح می‌دهد:
“از بین ده راننده، حتی پنج نفر نمی‌توانند هزینه اجاره خودرو خود را بپردازند.”

برای کسب درآمد کافی، رانندگان کامیون مجبورند ساعات بیشتری کار کنند. آنها اغلب مجبورند تمام شب را در جاده بیدار بمانند و کم خوابی بخشی عادی از کار آنهاست.”دووین” در یکی از مستندهای ویدئویی خود روایت می‌کند که یک بار، پس از دو ساعت خوابیدن در پارکینگ، توسط یک نگهبان از خواب بیدار شد. جای دیگری نبود که او بتواند بخوابد، بنابراین مجبور شد حرکت کند و در نهایت تا ایستگاه استراحت بعدی رانندگی کرد. دو ساعت دیگر آنجا خوابید و بعد به راهش ادامه داد.

یکی دیگر از چالش های همیشگی رانندگان کامیون غذا است. از آنجایی که کیفیت غذا در ایستگاه های خدمات‌رسانی ضعیف است، بسیاری از رانندگان کامیون یا غذاهای ساده تهیه می‌کنند یا غذای خشک و تنقلات می‌خورند. مشکل وعده‌های غذایی یکی دیگر از دلایلی است که باعث می‌شود بسیاری از رانندگان همراه با اعضای خانواده در جاده‌ها حرکت کنند. به این ترتیب یک نفر می‌تواند رانندگی کند و دیگری می‌تواند آشپزی کند.

“دووین”، گاهی وعده های غذایی خود را با بینندگان به اشتراک می‌گذارد. وقتی در جاده تنهاست، در مورد حوصله رانندگی صحبت می‌کند. او می‌گوید: ‘گاهی اوقات خیلی سخت است.’ حضور در مقابل دوربین و اتصال به میلیون ها فالوور یکی از راه های رهایی از تنهایی است.

فرزندان معدنچیان زغال سنگ خطاب به معدنچی وبلاگ نویس: “از اینکه به من اجازه دادی شرایط کاری پدرم را بفهمم متشکرم”

«من معدنچی هستم و برای حمام کردن از مایع ظرفشویی استفاده می‌کنم»

“توپ زغال سنگ کوچک”، نام کاربری که یک کارگر معدن برای حساب خود انتخاب کرده است. او با پست کردن ویدئویی با عنوان ” زغال سنگ کوچک زندگی را دوست دارد” چگونگی شستشوی آثار سیاهی زغال سنگ روی بدن کارگران را توضیح می‌دهد که چگونه صابون یا ژل شستشوی معمولی حمام نمی‌تواند رد زغال سنگی را که روی بدن جمع می‌شود، بشوید. فقط یک پاک‌کننده قوی بر پایه روغن، به اندازه کافی قوی است که بتواند این کار را انجام دهد.

“توپ زغال سنگ کوچک” در یونچنگ، استان “شانشی” متولد شده اشت. شانشی یکی از استان های اصلی تولید زغال سنگ چین است. پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه در رشته مهندسی معدن، معدنچی شد و یازده سال است که زیرزمینی کار می‌کند.

در مقایسه با رانندگان کامیون و کارگران خط مونتاژ، ماینرهای خط مقدم زیادی وجود ندارند که محتوای ویدیویی تولید کنند. ویدیوهای دقیق Little Coal Ball به مردم اجازه می‌دهد تا شرایط واقعی کار کارگران معدن زغال سنگ را درک کنند.

کارگران باید 24 یا 25 بار در ماه – تقریبا هر روز – در اعماق معادن پایین بروند و هر بار حدود ده ساعت در زیر زمین می‌مانند.

ویدیوهای Little Coal Ball نشان می‌دهد که زغال سنگ چقدر در زیر زمین قرار دارد، صدها یا حتی هزاران متر زیر سطح زمین قرار دارد و تنها با سوار شدن بر گاری به داخل معدن قابل دسترسی است. ویدئوهای او نشان می‌دهد که چگونه زغال سنگ در غلاف های بزرگ و مسطح توسط تجهیزات بریده شده و مانند رودخانه‌ای از سنگ شکسته به بیرون از معدن منتقل می‌شود.
نظرات کاربران زیر این پست عمدتا حاوی جملاتی چون “لطفا مراقب خودتان باشید” است.

Little Coal Ball با موش‌ها دوست شده و آنها را «ضامن ایمنی زیرزمین» می‌نامد چرا که فعالیت‌های پر جنب و جوش موش‌ها به معدنچیان اجازه می‌دهد که بدانند محیط زیست در اعماق معدن امن است.

Little Coal Ball ، همچنین نحوه بهبود ایمنی معدن را در طول سال ها به اشتراک گذاشته است. در ویدیوی دیگری، Little Coal Ball صحنه بیرون آمدن کارگران معدن از معدن و استقبال خانواده‌ها از آنها را ضبط می‌کند. اعضای خانواده معدنچی، او را محکم در آغوش می‌گیرند و گرد و غبار زغال سنگ را از چهره‌اش پاک می‌کنند.

صحنه های واقعی از داخل این معادن – و نحوه غذا خوردن و حمام کردن معدنچیان زغال سنگ – کنجکاوی بسیاری از مردم را به خود جلب کرده است. یکی از دنبال‌کنندگان او که پدرش معدنچی زغال سنگ بود، می‌گوید: “از تو متشکرم، توپ زغال سنگ کوچک، که به من اجازه دادی محیط کار پدرم را درک کنم.”

نه سیاه نه سفید: ثبت تجربیات متنوع کارگران با کلیشه‌زدایی

از دیدگاه رسانه های دولتی چین، کارگران یقه آبی و مهاجر در پیشرفت اقتصاد چین نقش مهمی دارند. در روایات دیگر، آنها یک طبقه فقیر و استثمار شده با اختیارات اندک هستند.
کسانی که این نوع کار را انجام نمی‌دهند، اغلب اطلاعاتی در مورد وضعیت اسفبار کارگران یقه آبی و کارگران مهاجر ندارند. اما در پلتفرم‌های ویدئویی کوتاه، کارگران جزئیات زندگی خود را برای مخاطبان روایت می‌کنند و نشان می‌دهند که استقلال، امید و رویاهای زیادی دارند.

ویدئوهای کارگران در نوع خود جالبند و به پل زدن مطالبات گروههای اجتماعی کمک می‌کنند. آنها همچنین می‌توانند داده‌ها و اطلاعات مفیدی را برای مطالعه گسترده‌تر ارائه دهند. گاهی اوقات این منابع آنلاین تحت سانسور قرار می‌گیرند یا کارگران برای حذف آنها تحت فشار قرار می‌گیرند، اما عکس های فوری هنوز در پایگاه داده حفظ می‌شود.

بعلاوه برخی از کارگران از پلتفرم‌های ویدئویی آنلاین برای سازماندهی جهت مبارزه با شرایط کاری نامطلوب استفاده کرده‌اند، اما برای ولاگرهای محبوبی مانند ژیژی، تانگ رن، دووین و توپ زغال‌سنگ کوچک، اشتراک‌گذاری زندگی و تعامل با مخاطبانشان هدف اصلی آنهاست. اگرچه برخی از کارگران-وبلاگرها می‌توانند از ویدیوهای خلاقانه خود و محبوبیت آنلاین خود درآمد کمی داشته باشند، اما اشتراک‌گذاری زندگی روزمره توسط آنها از هر چیزی مهم‌تر و قابل تامل‌تر است.