داوطلب: مستند «غزه: پزشکان زیر رگبار حمله» که به تازگی از شبکه چهار بریتانیا پخش شد، به شکلی تکاندهنده ابعاد فاجعه انسانی و نقض گسترده حقوق بشر در نوار غزه را به تصویر کشید. در حالی که بیش از دو سال است مردم فلسطین زیر شدیدترین محاصره و بمبارانهای نظامی قرار دارند، پزشکان، پرستاران و امدادگران به عنوان نیروهای حیاتی نجاتبخش جان انسانها، خود هدف حملات مستقیم و بیرحمانه بودهاند. این نسلکشی نظاممند باعث مرگ بیش از ۱۴۰۰ نفر از کارکنان حوزه سلامت و وخامت شدید شرایط بهداشتی، تغذیهای و روانی در غزه شده است. در چنین شرایطی، نظام سلامت غزه به نقطه بحرانی رسیده و ناتوانی در تأمین نیازهای اولیه، بحران را به شکل بیسابقهای تشدید کرده است.
در مقابل، در کشوری مانند بریتانیا که خود را مدافع حقوق بشر میداند، کارکنان حوزه سلامت که خواهان ابراز همبستگی با مردم فلسطین هستند، با سانسور، تهدید و فشارهای سیاسی گسترده مواجه شدهاند. مقالهای که اخیرا در نشریه ژاکوبین1 منتشر شده، نشان میدهد که تلاش برای سرکوب صدای این فعالان در محیط کاری، محدود کردن آزادی بیان و استفاده از قوانین و سیاستهای ضدتروریسم برای برخورد با آنان، ابعاد جدیدی از بحران را نمایان میسازد. این وضعیت نشان میدهد که مسئله فلسطین نه تنها یک بحران منطقهای، بلکه یک چالش جهانی در عرصه حقوق بشر، عدالت اجتماعی و آزادی بیان است که حتی در نهادهای سلامت جوامع غربی نیز بازتاب یافته است.
این گزارش با هدف روشن ساختن واقعیتهای تلخ و دوگانه این بحران، هم رنجهای بیوقفه نیروهای سلامت در غزه و هم فشارهای سیاسی علیه فعالان همبستگی با فلسطین در بریتانیا را بررسی میکند. همچنین به ضرورت مقابله با سرکوب، حمایت از آزادی بیان و حفاظت از جان و کرامت کارکنان حوزه سلامت در همه جای جهان تأکید دارد. برگردان فارسی این گزارش که توسط H. Akhrouf عضو گروه «کارکنان سلامت برای فلسطین آزاد» در ژاکوبین منتشر شده و روایت مستقیم این فعال حوزه سلامت است، از نظر مخاطبان ارجمند میگذرد.
زنگِ بیدارباش یک مستند
مستند «غزه: پزشکان زیر حمله» که اخیراً از شبکه چهار بریتانیا پخش شد، برای بسیاری از کسانی که تا پیش از این درباره فجایعی که اسرائیل بر مردم فلسطین تحمیل کرده، موضع روشنی نداشتند، یک زنگ بیدارباش بود. این فیلم نشان داد که در طول نزدیک به دو سال گذشته، پزشکان، پرستاران، امدادگران و جراحان در بیمارستانها بمباران شدهاند، بازداشت و شکنجه شدهاند، ناپدید شدهاند، زیر آوار ماندهاند و حتی در آمبولانسهایی که با علامت مشخص امدادی حرکت میکردند، عمداً هدف قرار گرفتهاند. بیش از ۱۴۰۰ نفر از کارکنان حوزه سلامت از آغاز این نسلکشی جان خود را از دست دادهاند و این روند همچنان ادامه دارد.
امروز نظام سلامت غزه فراتر از بحران قرار گرفته است. سازمان پزشکان بدون مرز (MSF) گزارش داده که میزان سوءتغذیه در نوار غزه به بالاترین حد ثبتشده رسیده است. تخریب گسترده زیرساختها باعث آلودگی فاضلاب شده و محدودیتهای سوخت، تولید آب پاک را به شدت کاهش داده است. شرایط اسفناک زندگی در اردوگاههای بیشازحد شلوغ نیز سلامت مردم را به شدت تهدید میکند. تیمهای MSF شاهد کاهش سریع وزن، طولانیشدن عفونتها و خستگی شدید در بیماران و همراهانشان هستند، وضعیتی که با تداوم محاصره و محدودیت کمکهای بشردوستانه و غذایی از سوی اسرائیل تشدید شده است. هر روز فکر میکنیم اوضاع نمیتواند بدتر از این شود، اما میشود.
به عنوان کارکنان حوزه سلامت در بریتانیا، نمیتوانستیم در برابر ۲۱ ماه قتلعام بیرحمانه که با کمک و همراهی رهبران غربی، از جمله دولت بریتانیا، ادامه دارد، بیتفاوت بمانیم. مثل بسیاری دیگر، شروع به اعتراض، سازماندهی و بیان مخالفت خود کردیم، اما خیلی زود با تلاشهایی برای خاموشکردن و سرکوب صدایمان روبهرو شدیم.
تعلیق و اخراج در انتظار حامیان فلسطین
از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، سانسور در نظام سلامت بریتانیا به شکل گستردهای افزایش یافته است. گروه «کارکنان سلامت برای فلسطین آزاد» (HW4FP) تجربههای مربوط به این سانسورها را ثبت کرده است. به جای اینکه نهادهایی مثل NHS علیه کشتار عامدانه همکاران ما در غزه موضع بگیرند، کارکنانی که این کار را میکردند، به «زیادی سیاسی بودن» یا حتی «یهودیستیزی» متهم شدند. گزارشهای زیادی از کارمندانی وجود دارد که مجبور به برداشتن نشانها، سنجاقها یا روسریهای نمادین حمایت از فلسطین شدهاند. حتی یک پرستار ارشد به خاطر تصویر یک هندوانه روی پسزمینه تماس ویدئوییاش مجبور شد آن را حذف کند.
این سطح از سانسور باعث شده بسییاری از کارکنان احساس فشار برای خودسانسوری کنند. در یک نظرسنجی، ۷۸٪ از ۱۴۰ نفر شرکتکننده گفتند از ترس اتهام یهودیستیزی یا تنبیه انضباطی، مجبور به خودسانسوری شدهاند. بعضیها حتی به خاطر فعالیتهای حمایتیشان از فلسطین تعلیق یا اخراج شدهاند، و برخی تحت بازجویی پلیس و اتهام «همدلی با تروریسم» قرار گرفتهاند.
کارکنان مسلمان و آنهایی که ویزای کاری وابسته به کارفرما دارند، آسیبپذیرتر بودهاند و بسیاری از آنها برای حفظ شغل خود سکوت کردهاند. برخی کارگران فلسطینی شاغل در NHS گفتهاند که این سکوت اجباری، به درد و رنج روانیشان در بحبوحه قتلعام عزیزانشان افزوده است.
جنایتکاران و حامیان تروریستها
این نگرانیها را نمیتوان بهسادگی یک پارانویا یا توهم دانست. آنها ریشه در افزایش موارد تهدید به تعلیق و اخراج کارکنان حوزه سلامت در سراسر نظام سلامت بریتانیا دارند. شهادتهایی که ما ثبت کردهایم شامل بازگشت چهار ماهه یک درمانگر خانواده و پرستار در یکی از بیمارستانهای NHS است که به دلیل شکایت یکی از کارکنان اسرائیلی به خاطر حمایت فعالانهاش از اقدامات مستقیم و مردم فلسطین رخ داد.
یک کارمند در بیمارستان سنت جورج به دلیل فعالیتهایش در شبکههای اجتماعی، به مدت ده ماه تعلیق شد و در انتظار جلسه انضباطی بود. قرارداد او بعداً به دلیل نقض دستورالعملهای استفاده از شبکههای اجتماعی فسخ شد. همچنین شرح حال او به برنامه «Prevent» (استراتژی مقابله با تروریسم دولت بریتانیا که بسیار مورد انتقاد است) گزارش شد و توسط پلیس متروپولیتن لندن تحت «ظن تروریسم» بازجویی شد.
او اضطراب طولانیمدتی را تجربه کرده و میگفت: «نمیتوانسته بخورد و بخوابد.»
بنابراین تعجبآور نیست که در گزارش Healthcare Workers Against Censorship (HWAC) آمده که ۱۷ درصد از کارکنان سلامت گزارش دادهاند که به دلیل همبستگی با فلسطین چارهای جز گرفتن مرخصی استعلاجی یا تعلیق نداشتهاند. همچنین ۶۵ درصد گفتهاند که وضعیت سلامت روانیشان بهطور مشخص به خاطر محیط کاری در جریان نسلکشی غزه آسیب دیده است.
یک پزشک در بیمارستان North General شهر منچستر تحت فشار قرار گرفت تا به اصطلاح «اخراج ضمنی» را بپذیرد، پس از آن که ماهها ایمیلهای تهدیدآمیز دریافت کرد و مجبور شد در چندین جلسه با مدیران پزشکی و مسئولان ارشد منابع انسانی شرکت کند . همه اینها به این دلیل بود که از همکارش که به خاطر حمایت از فلسطین با سانسور و نژادپرستی در محیط کار مواجه شده بود، دفاع کرده بود.
این پزشک تهدید شد که تحت بررسی صلاحیت حرفهای قرار گیرد (که میتوانست توانایی او را برای طبابت ایمن و مؤثر زیر سوال ببرد). این مسئله میتوانست ثبت نامش در شورای پزشکی عمومی (GMC) را به خطر بیندازد. همچنین به او گفته شد که کارفرمایانش با رئیس جدیدش تماس خواهند گرفت تا «رفتار» او را ارزیابی کنند. او گفت: «تمام مدت احساس میکردم به خاطر حرف زدن درباره فلسطین یک مجرم هستم.»
داستان دیگری که اخیراً در رسانههای بریتانیا به طور گسترده منتشر شده، مربوط به «ندیم کرو» است که به دلیل صحبت درباره نسلکشی اسرائیل در غزه در شبکههای اجتماعی، از کار در بیمارستان رویال فری لندن تعلیق شده است. او که از تبعیض و استانداردهای دوگانه نظام سلامت خسته شده و احساس تبعیض بهعنوان یک بریتانیایی-عرب داشت، احساس کرد که چارهای جز ترک NHS ندارد.
لایههای سرکوب
جو سانسور بهطور نامتناسبی بر کارگران آسیبپذیر و وضعیتشان تأثیر گذاشته است. مثلاً کارگرانی که ویزایشان به واسطه کارفرما صادر شده، احساس تهدید کردهاند. بهگونهای که مجبور شدهاند تحت فشار سکوت کنند و درباره فلسطین حرفی نزنند. بعضی حتی بهخاطر ابراز همبستگی با فلسطین قراردادهایشان لغو شده است.
کارگران مسلمان گزارش دادهاند که به دلیل توجهات نژادپرستانه بیشتر به حمایتشان یا حتی ابراز ناراحتی از افزایش تعداد کشتهشدگان، صدایشان بیشتر خاموش شده و همواره نگران اتهام یهودستیزی بودهاند. واقعیت این است که از هفتم اکتبر، اسلامهراسی بهطور چشمگیری در جامعه، رسانهها، نهادهای دولتی و خدمات عمومی بریتانیا افزایش یافته است. فلسطینیها و حتی حامیانشان در بریتانیا بهطور کلی و یکجا به «تروریسم» نسبت داده میشوند.
یکی از کارکنان حوزه سلامت گفت: «احساس میکنم در میان آدمهایی هستم که قرار است همدل باشند، اما نمیتوانم درباره اتفاقاتی که برای مردم خودم میافتد صحبت کنم. میترسم چون خیلیها مغزشان شسته شده و فکر میکنند عربها تروریستاند.»
برای بسیاری از کارکنان سلامت فلسطینی در بریتانیا، سانسور در محیط کار فقط به شدت رنج نسلکشی اضافه میکند. سکوت سازمان خدمات سلامت ملی (NHS) و مدیرانشان، حتی وقتی عزیزانشان جلوی چشمشان کشته میشوند، باعث شده احساس تنهایی و رهاشدگی کامل داشته باشند. این وضعیت همچنین باعث شده اعتمادشان به محل کارشان بهشدت کاهش پیدا کند.
تجربههای موفق با وجود سرکوب گسترده
با این حال، با وجود تمام سختیهایی که کارگران حوزه سلامت با آن روبرو هستند، بسیاری از آنها احساس میکنند که برای توقف نسلکشی در غزه به اندازه کافی تلاش نکردهاند. در ۲۱ ماه گذشته، کارگران متوجه شدند که آزادی بیانشان چقدر محدود است و این واقعیت برایشان شوکهکننده بود.
این شرایط همچنین ما را مجبور کرده بفهمیم که باید حقوق خود را بشناسیم، آنها را مطالبه کنیم و به عنوان کارگران در بریتانیا آنها را سازماندهی کنیم. سازماندهی در گروههایی مثل HW4FP و چند گروه دیگر، نه تنها بهصورت فوری برای مقاومت در برابر تلاشهایی که میخواهند کارگران را از شغلشان بیرون کنند و به سکوت وادار کنند لازم است، بلکه برای مقابله با دولتی است که میکوشد همبستگی با فلسطینیان را سرکوب کند.
کارگران حوزه سلامت توضیح دادند که وقتی با چنین سرکوبهایی روبرو میشوند، مهارت کافی برای مقابله با همکاران و کارفرمایانشان ندارند. برای مثال، تعداد کمی میدانستند که مجبور شدن به حذف اشیایی که نشاندهنده همبستگی با فلسطین است، نقض قانون برابری ۲۰۱۰ و قانون حقوق بشر است. هر دو این قوانین حق باورهای شخصی و ابراز آنها، حتی در محل کار، را محافظت میکنند. در عین حال، خیلیها نمیدانستند که هیچ سیاستی در بیمارستان نمیتواند این قوانین را زیر پا بگذارد، حتی اگر توسط سازمان NHS مطرح شده باشد.
دولت «کییر استارمر» به طور فزایندهای کسانی را که علیه دخالت بریتانیا در نسلکشی ادامهدار در غزه اقدام میکنند، جرمانگاری میکند. این دولت تلاش دارد مبارزه فلسطینیان برای آزادی را بیاعتبار کند و مقاومت و حمایت ما از آزادی فلسطین را به تروریسم یا همدلی با تروریسم نسبت دهد.
با وجود این، ما میدانیم هرچه بیشتر مقاومت کنیم، احتمال اینکه کارفرمایان ما در محل کارشان دست از تلاش برای ساکت کردن ما بردارند بیشتر میشود. فقط کافی است به پیروزی اخیر دکتر ریحانه علی نگاه کنیم که پس از هجمهای سازمانیافته توسط گروه UK Lawyers for Israel و تعلیق هجده ماههاش توسط شورای پزشکی عمومی، توانست حکم تعلیق را لغو کند. او با استقامت و پایبندی به آزادی بیان و حمایت از مردم فلسطین در برابر بیعدالتی ایستاد و حالا میتواند به بیمارانی که منتظرش هستند، بازگردد.
این پیروزی نشان میدهد که تنها از طریق مقاومت جمعی و حمایت متقابل میتوان جلوی سانسور و همدستی نهادهای سلامت با اشغالگری اسرائیل را گرفت. حتی کمپینهایی برای قطع همکاری NHS با شرکتهایی مانند Palantir _ که فناوریهایش در سرکوب فلسطینیان استفاده میشود _ آغاز شده است. هر چه افراد بیشتری حرف بزنند و از یکدیگر حمایت کنند، دیگران هم جرات پیدا خواهند کرد تا علیه نسلکشی و پروژه استعمارگرانه اسرائیل موضع بگیرند.
1 https://jacobin.com/2025/08/britain-silencing-health-workers-palestine