داوطلب وب‌سایت داوطلب
تارنمای داوطلب: آغاز دور جدید اعتصابات سالانه و صنفی کارگران پروژه‌ای نفت، گاز و پتروشیمی در روزهای گذشته سروصدای زیادی به راه انداخته است. این در حالیست که به نظر می‌رسد پس از تجربه ۴ ساله برگزاری این اعتصابات صنفی در روزهای ابتدایی تابستان، حالا مطالبه‌گری کمپینِ موسوم به ۱۰-۲۰ از اواسط بهار آغاز شده و با جدیت در حال پیگیری است. با وجود اینکه طبق اعلام قبلی گردانندگان کمپین قرار بود تخلیه کارگاههای نیروهای پروژه‌ای از دوم اردیبهشت ماه آغاز شود، اما تقریبا از هفته آخر فروردین ۱۴۰۲ با اعتصاب کارگران در پتروشیمی سربندر و دهلران موج تازه اعتصابات آغاز شد و از اول اردیبهشت ماه با پیوستن صدها کارگر شاغل در پروژه‌های مختلف پالایشگاهی و نیروگاهی به اوج خود رسید. اعتصاب کارگران پروژه‌ای شرکت‌های پیمانکاری نفت، گاز و پتروشیمی امسال در راستای افزایش ۷۹ درصدی دستمزدهای سالانه و بر اساس لیست دستمزدهایی که کمپین ۱۰-۲۰ طبق موقعیت شغلی کارگران تنظیم می‌کند، انجام می‌شود و تنها تفاوت آن نسبت به سالهای گذشته، برگزاری زودهنگام و مشارکت نسبتا گسترده کارگران شاغل در پروژه‌های مختلف در روزهای آغازینِ شروع کمپین است.
درباره کمپین ۱۰-۲۰ و مطالبات آن در سال ۱۴۰۲
کمپین موسوم به ۱۰-۲۰ که توسط جمعی از فعالان کارگری پروژه‌ای اداره می‌شود، سالها پیش از این فعالیت خود را به طور نسبتا رسمی با انتشار بیانیه‌ای که مطالبات کارگران را مطرح می‌کرد از تابستان ۱۳۹۹ آغاز کرد. مطالباتی که خواسته مشخص آن در ابتدا ۲۰ روز کار و ۱۰ روز استراحت بود. ساعات طولانی و طاقت‌فرسای کار در پروژه‌های پیمانی، دوری از خانواده و شهرهای محل اقامت در کنار دستمزدها و شرایط رفاهی که با موقعیت شغلی کارگران تناسبی نداشت، گروهی از فعالان کارگری را بر آن داشت که با راه انداختن کمپین ۱۰-۲۰ به این شرایط استثمارگونه در پروژه‌های پیمانکاری اعتراض کنند. به نحوی که مطالبه حذف پیمانکاری‌ها را نیز در مقاطعی مطرح شد. در غیاب تشکل‌ها و نهادهای کارگری که نقش میانجی و مذاکره کننده برای پیگیری مطالبات را ایفا کنند، فعالان کارگری پس از به بن‌بست رسیدن درخواست‌های کارگران برای اصلاح قراردادها و دستمزدها، با راه‌اندازی کمپین از همان ابتدا استراتژی تخلیه کارگاهها و اعتصاب سراسری را به عنوان اهرم فشاری برای تحقق مطالبات کارگران در دستور کار قرار دادند. غیر از چند گزارش پراکنده از قراردادهای تنظیم شده پس از اعمال فشار کمپین، گزارش رسمی از دستاوردهای این کمپین در طول سالیان گذشته منتشر نشده اما تداوم کار کمپین به همراه دستاوردهای مزدی و قراردادی آن در دوره‌های برگزار شده نشان می‌دهد که این شیوه از سازماندهی برای تحقق مطالبات صنفی با استقبال جمعی از کارگران مواجه شده است.
با تکیه بر این تجربه‌ها، فراخوان کمپین ۱۴۰۲ کارگران پروژه‌ای نفت، گاز و پتروشیمی در روزهای پایانی فروردین ماه در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی تلگرام و اینستاگرام منتشر شد.
در متن منتشر شده برای کمپین ۱۴۰۲ که شامل لیست حداقل حقوق تعیین شده برای سال آینده نیروهای پروژه‌ای است، ضمن محکومیت مقدار ناچیز افزایش دستمزد سالانه اعلامی شورایعالی کار آمده است: «با توجه به رشد بی‌رویه و پی در پی تورم و قیمت دلار در زمان‌های کوتاه و بی‌ارزش شدن دستمزدها و مقدار افزوده شده برحسب افزایش دستمزد سالانه؛ مدیریت کمپین برای اصلاح میزان دستمزدهای سال 1402 مطابق با کارشناسی‌های انجام شده در نشست‌های شورایعالی سیاستگذاری کمپین مرکزی و کارشناسان حقوق و دستمزد و با توجه به تورم و شرایط سال گذشته، اعلام می‌دارد میزان افزایش حقوق سالانه برابر با ۷۹ درصد است و دلیل تعیین این میزان شرایط بی‌ثبات و بحران اقتصادی موجود است. بر این اساس اعلام می‌کنیم که این مقدار با توجه به تورم و قیمت اجناس عاقلانه بوده و انتظار می‌رود کارفرمایان و پیمانکاارن در این مورد همکاری لازم را با کلیه پرسنل برای افزایش حقوق داشته باشند. » در ادامه این متن به کارفرمایان هشدار داده شده که در صورت عدم افزایش حقوق به میزان ۷۹ درصد، شاهد تخلیه کلیه نیروها در تاریخ 2 اردیبهشت خواهند بود. نویسندگان این کمپین تاکید کرده‌اند که کارگران تا به دست آوردن حقشان و تحقق مطالباتشان کوتاه نخواهند آمد و ایستادگی خواهند کرد. بر اساس این متن، مهمترین مطالبات کارگران پروژه‌ای شاغل در پروژه‌های نفت، گاز و پتروشیمی بر اساس کمپین ۱۰-۲۰ عبارتست از؛
– واریز حقوق در حداقل زمان (۱۰ تا ۱۵ روز پس پایان هر ماه)
– واریز بیمه برابر با عنوان شغلی
– حذف روال ۱۰ ساعت کاری و تبدیل به ۸ ساعت کار در روز
– محاسبه هرگونه کار کمتر از یک ماه برابر با دستمزد اورهال
– انواع مزایای عیدی، سنوات، ایاب و ذهاب، حق اولاد، بن کارگری، بدی آب و هوا و … باید بطور جداگانه نسبت به دستمزد تصویبی محاسبه و به پرسنل پرداخت شود.
– بالا بردن کیفیت سرویس‌های رفت و برگشت به محل کار، کیفیت خوراکف حذف خوراکهای تکراری، کاهش تعداد نفرات در هر اتاق به نهایتا ۴ نفر و – ارتقاء سطح بهداشت خوابگاهها و سرویس‌های بهداشتی در محل کار و خوابگاهها
– تحویل یک نسخه از قرارداد به همراه سربرگ شرکت استخدام کننده و مهر و امضای مدیر
– حذف بند غیرقانونی آزمایشی کار کردن ۱۵ روزه با دستمزد اداره کاری و یا بدون دستمزد
– حذف تعهدنامه‌هایی که برای جلوگیری از اعتراضات کارگران در مراجع قانونی بوسیله کارفرمایان و پیمانکاران گرفته می‌شود.
مدیریت کمپین ضمن تاکید بر اینکه هیچ قراردادی نباید کمتر از خط فقر اعلامی یعنی ۲۰ میلیون تومان بسته شود؛ از کارگران اعتصاب کننده خواسته بدون تنش و ناآرامی، ایجاد خسارت و راهبندان محل کارگاهها را ترک کنند. چراکه هر یک از این اقدامات منجر به حاشیه رانده شدن اصل مطالبات خواهد شد. همچنین از همه کارگران درخواست شده، جایگزین کارگرانی که به اعتصابات پیوسته‌اند، نشوند چرا که در این صورت اسامی آنها در لیست خائنین قرار خواهد گرفت و توسط رسانه‌های این کمپین منتشر خواهد شد.
تدوین کنندگان کمپین ۱۰-۲۰ در پایان متنی که برای آغاز این کارزار صنفی تنظیم شده، با تکیه بر تجربه برگزاری کمپین‌های ۱۰-۲۰ در فاصله سالهای ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۲ اعلام کرده‌اند که وابستگی به گروههای داخلی و خارجی ندارد و یک تشکل مستقل نوظهور! هستند که بدنبال حمایت از حقوق کارگران و صنعتگران کشورند و به صورت قانونی اهداف خود را پیگیری می‌کنند.
آنچه تاکنون از کمپین ۱۴۰۲ می‌دانیم:
– کمپین ۱۴۰۲ از اول اردیبهشت ماه با تخلیه کارگاههای پیمانکاری در مناطق پالایشگاهی و نیروگاهی چون پارس جنوبی، عسلویه، کنگان، گچساران، آبادان، یزد، سیرجان، بندر جاسک و چند پروژه پیمانکاری دیگر آغاز شده است. گزارشهای غیررسمی نیز از تصمیم کارگران برای تخلیه کمپ‌های خوابگاهی خبر می‌دهند.
– شیوه اعتصاب به این شکل است که کارگران اعتصاب‌کننده در پروژه‌ها، وسایل کار خود را تحویل می‌دهند و محل کارگاه را ترک می‌کنند.
– ارسال فیلم، عکس و گزارش از اعتصاب و تخلیه کارگاهها به گروههای مجازی که پیش از این برای کاریابی نیروهای پروژه‌ای تشکیل شده، یکی از کانال‌های ارتباطی میان کارگران است.
– با گذشت دو روز از شروع اعتصابات در پروژه‌های نفت، گاز و پتروشیمی؛ تعدادی از منابع خبر داده‌اند که مطالبات کمپین ۱۰-۲۰ در برخی کارگاهها به نتیجه رسیده است. از جمله کانال تلگرامی اتحادیه آزاد کارگران ایران که با انتشار تصاویری از قراردادهای کارگران جوشکار در پتروشیمی سلمان فارسی اعلام کرده این قراردادها پس از برگزاری اعتصابات و مطابق با لیست دستمزدی کمپین تنظیم شده است.
– کارگران اعتصاب کننده روش‌های مختلفی را برای پیشبرد کار کمپین دارند. از تلاش برای ایجاد فضای گفتگو در خصوص فواید اعتصاب و اقناع‌سازی یکدیگر برای مشارکت گسترده‌تر تا تهدید به افشای هویت و اسامی اعتصاب‌شکنان و پروژه‌هایی که کارگرانش به کمپین نپیوسته‌اند.
– تاکنون برخی گروههای کارگری عمدتا با هویت مجازی همچون شورای سازماندهی کارگران پروژه‌ای نفت، سندیکای موسوم به فلزکار و مکانیک و اتحادیه تشکل‌های کامیونداران و رانندگان سراسر ایران از اعتصابات کارگران پروژه‌ای نفت، گاز و پتروشیمی حمایت کرده‌اند.
ارزیابی داوطلب از نقاط ضعف و قوت کمپین ۱۴۰۲ :
با وجود اینکه تنها دو روز از آغاز رسمی اعتصاب کارگران شاغل در پروژه‌های نفت، گاز و پتروشیمی گذشته است اما ذکر برخی موارد در قالب نقاط ضعف و قوت می‌تواند به پیشبرد هر چه موفق‌تر این حرکت گسترده صنفی کمک کند.
از جمله نقاط قوت این کمپین، انتشار بیانیه مطالباتی است که شرح دقیق مطالباتی که کمپین بر اساس آن شکل گرفته در متن آن آورده شده و به هرگونه بهره‌برداری سیاسی و جناحی از سوی گروههای داخلی و خارجی پایان داده است. پراکندگی جغرافیایی پروژه‌هایی که به اعتصابات پیوسته‌اند. از پالایشگاهها و نیروگاههای مناطق جنوبی که در مرکزیت اعتراضات قرار دارند تا کارگران پروژه‌ای شاغل در برخی پیمانکاری‌های مستقر در پالایشگاههای یزد، کرمان و اصفهان که در روزهای نخست به اعتصابات پیوسته‌اند از دیگر نقاط قوت کمپین ۱۴۰۲ است. افزایش تعداد کانال‌های مجازی برای ارسال گزارش،عکس و ویدئو از جریان اعتصاب در تلگرام، واتساپ و اینستاگرام نیز به اطلاع‌رسانی و حساس‌سازی افکار عمومی در خصوص آشنایی با روند اعتراضات کمک کرده است.
با وجود افزایش شبکه‌های اطلاع‌رسانی، فقدان مرجع اطلاعاتی رسمی و فراگیر برای انتشار گزارشهای مستند، آماری و دستاوردهای مطالباتی که کمپین در راستای آنها شکل گرفته و یا در دسترس نبودن آن برای ارزیابی میزان اثربخشی اینگونه کمپین‌ها، از نقاط ضعف کمپین ۱۴۰۲ است. همچنین استفاده گسترده از روش‌های تهدیدآمیز مانند افشای اسامی اعتصاب‌شکنان به جای تلاش برای متقاعدسازی یکدیگر از طریق برشمردن دستاوردها و فواید پیوستن به کمپین را می‌توان به عنوان نقاط ضعف کمپین برشمرد که باید در کنار ایجاد سازوکارهایی برای مذاکره و چانه‌زنی جمعی در خصوص مطالبات مزدی کارگران از سوی نمایندگان کارگری و گردانندگان کمپین مورد توجه قرار گیرد.
